Sztuka przetrwania w górach

Góry bywają groźne dla człowieka i nie ważne czy są  Tatry, Karkonosze czy Alpy lub Andy, z tą tylko różnicą że im góry wyższe tym trudniejsze z większymi stromizna i szybszymi nie przewidywalnymi zmianami pogody. Góry to góry i zawsze powinniśmy być przygotowani na niekorzystne warunki i znać podstawy przetrwania. Krótki survivalowy przewodnik pomoże zapoznać się tobie z metodami jak przetrwać wszystko no może prawie wszystko.

Lawiny śnieżne

Jednym z najczęściej występujących zagrożeń zimą są lawiny śnieżne, pierwsze co powinniśmy zrobić przed wyruszeniem na szlak to sprawdzić czy istnieje zagrożenie lawinowe, i jeżeli takowe jest porostu zmienić plany, ale co zrobić jak zagrożenie lawiną pojawia się nagle i nie mogliśmy go przewidzieć przed wyruszeniem na szlak?

Jeżeli widzimy że zaczyna schodzić lawina musimy postarać się jak najszybciej uciec na jakieś wzniesieni czy wypukłość poza trasą lawiny np. duży głaz, możemy też wspiąć się na silne wysokie drzewo. Jeżeli nie ma żadnej wypukłości ale w zasięgu wzroku znajdują się skały, to ukryjmy się za nimi. Gdy okazuje się że nie uciekniemy z trasy lawiny bo nie ma dokąd albo po prostu nie zdążymy, musimy odpiąć pas biodrowy plecaka, wyluzować ręce z czekanów czy kijków, jeżeli mamy narty na nogach szybkie je odpiąć i odrzucić jak najdalej. Gdy wpadniesz już w lawinę i czujesz jak cię wciąga śnieg, postaraj się być jak najbliżej powierzchni, to może pomóc po ustaniu lawiny wydostać się na zewnątrz. Gdy lawina cię wciągnie skul się jak najmocniej tak by ręce znalazły się przed twarzą,w ten sposób zapewnisz sobie choć trochę powietrza po zasypaniu, co może tobie uratować życie.

Zdarza się również tak że tobie uda się uciec ale innym ludziom nie, jak im wtedy pomóc?

Kiedy lawina już przejdzie szybko wyrusz im na pomoc, nie bój się lawina dwa razy w tym samym miejscu w tym samym czasie nie schodzi, a ludzkie życie pod zwalą śniegu gaśnie szybko, nieszczęśnikom grozi hipotermia lub uduszenie z braku powietrza. Jeżeli widzisz jak lawina kogoś wciąga to postaraj się zapamiętać w którym miejscu to się zdarzyło, bo to od tego miejsca w dół należy rozpocząć poszukiwania, jeżeli nie widzisz żadnych śladów na lawinisku raczej bez łopaty i sond lawinowych nie masz szans na odszukanie poszkodowanych, więc jak najszybciej wezwij pomoc. Osoby, które wybierają się w wysokie góry powinny być wyposażone w systemy pomagające odnalezienie ludzi w lawinisku takie jak np. piepsy czy reflektory sygnałów dźwiękowych, są w nie wyposażone dobre kurtki górskie czy narciarskie.  Dodatkowo w przetrwaniu w lawinie pomocne są plecaki z powietrznymi poduszkami ( system uruchamianie zbliżony jest do spadochronu), poduszki te pomagają w utrzymaniu się bliżej powierzchni pędzącej lawiny.

Istnieją jeszcze sytuacje kiedy widzimy że stąpamy po niepewnym gruncie, i że istnieje realne zagrożenie lawinowe, co wtedy należy zrobić?

Po pierwsze chodzić po graniach, bulach, żebrach czyli po miejscach jak najbardziej wypukłych, po drugie unikać chodzenia po żlebach a jeżeli już musimy przez nie przejść to nie róbmy tego wprost tylko zygzakiem chodzi o to by nie przecinać ich na jednym poziomie. W górach typu alpejskiego na wysoko górskie wycieczki wyruszajmy tylko wtedy gdy śnieg jest twardy ( najlepsze miesiące to od marca do czerwca) i z urządzeniami ułatwiającymi poszukiwanie osób zaginionych. Nie udowodniono naukowo że krzyk powoduje zejście lawiny ale nie krzyczmy bo górski savoir vivre zabrania nam tego, po pierwsze by nie zakłócać ciszy i nie płoszyć zwierzyny a po drugie by nie zagłuszać wołania osób które popadały w tarapaty.

Lawiny to zagrożenie wcale nie tak nierealne jak by mogło nam się wydawać!! W Alpach schodzące lawiny zabijają średnio 100 osób rocznie.

Wato wiedzieć że:

• lawiny zazwyczaj schodzą po dużych opadach śniegu,
• kiedy śnieg jest bardzo puszysty i jest go dużo
• kiedy opadom śniegu towarzyszą skoki temperatury
• siła i prędkość lawiny niszczy wszystko co napotka na swojej drodze
• im bardziej mokry śnieg tym lawina jest silniejsza
• lawina jest śmiertelnym zagrożeniem dla ludzi
• porwanie przez lawinę grozi uduszeniem, zmiażdżeniem i wychłodzeniem

NIGDY NIE LEKCEWAŻ ISTNIEJĄCEGO ZAGROŻENIA LAWINOWEGO!!! 

Nawisy śnieżne

W wysokich partiach gór na graniach mogą tworzyć się nawisy śnieżne usypywane przez wiatr( obrazując, wyglądają one jak piana wystająca z piwnego kufla). Są one bardzo kruche,mogą załamać się pod naszym ciężarem i runąć razem z nami w dół, co może grozić uszkodzeniem ciała. Jeżeli słyszysz że głuche tąpnięcia to pierwszy znak że grozi zawalenie nawisu ponieważ śnieg zaczął pękać, szybko zejdź niżej tylko nie za nisko bo możesz podciąć śnieg. Nie wolno podchodzić pod nawisy śnieżne, choćbyśmy mieli wykonać zdjęcie naszego życia, bo jest to równie niebezpieczne jak chodzenie po nich.

Szczeliny lodowcowe

To zagrożenie w Polsce nie występuje, dotyczy to gór bardzo wysokich powyżej 3000m. Tworzą się one podczas ruchu lodowca, zamykają i otwierają się, dlatego mogą pojawić się bardzo niespodziewanie, bardzo często bywają niewidoczne bo są przysypane śniegiem. Szczeliny mogą być głębokie na kilkadziesiąt metrów a na dnie zazwyczaj są wypełnione wodą – dlatego są tak bardzo niebezpieczne.

Warto wiedzieć że szczeliny lodowcowe częściej napotkamy na stromych zboczach lodowca niż na połaciach rozległych i łagodnych.

Jeżeli podróżujesz po takim terenie, zwiąż się liną z pozostałymi członkami grupy, odległość między osobami nie powinna być mała, w najtrudniejszym terenie powinna dochodzić nawet do 15 metrów, obowiązuje zasada: im więcej szczelin, tym większa odległość między członkami wycieczki.

Bądź w gotowości, na to by mocno wbić się w śnieg i oplątać się liną w razie gdy jeden z członków ekipy wpadł by w szczelinie. Obserwuj teren, żółte zabarwienia na śniegu lub lekkie wklęśnięcia mogą zdradzać obecność szczelin. Szczególnie uważaj, idąc jęzorem lodowca, bowiem w tym miejscu lodowiec jest najbardziej aktywny, uważaj także na drodze pomiędzy jęzorem lodowca a ścianami skalnymi, pod żadnym pozorem nie wolno biwakować na jęzorze lodowca, na bocznych morenach i zwałowiskach skalnych

JEŻELI NIE POSIADASZ WYSOKOGÓRSKICH UMIEJĘTNOŚCI WYRUSZAJ W GÓRY TYLKO Z PRZEWODNIKIEM!!!

Hipotermia

Hipotermia to zagrożenie, które czyha na nas w każdych górach i co gorsza o każdej porze roku. W Tatrach np. wahania temperatury w ciągu jednaj doby mogą dochodzić do 50 stopni Celsjusza. Niska temperatura i wilgotne powietrze może prowadzić do odmrożeń, których można się już nabawić  przy temperaturze 0 stopni C., czasem wystarczy że do butów dostanie się śnieg. Pierwszym symptomem jest drętwienie palców.

Trzy stopnie odmrożeń:

1. tkanki stają się białe, czasem twarde
2. pojawiają się pęcherze, brakuje czucia
3. tkanki są granatowe lub czarne

Długotrwałe wychłodzenie prowadzi do hipotermii a skutki mogą okazać się nie odwracalne, w wyniku hipotermii przestajemy racjonalnie myśleć i oceniać sytuację w jakiej się znajdujemy.

Aby zapobiec hipotermii ubieraj się odpowiednio ciepło, w plecaku warto mieć rzeczy (skarpetki, bluzę) na zmianę w razie zamoczeni, warto mieć na sobie bieliznę termoaktywną i odzież termoaktywną która chroni organizm przed warunkami atmosferycznymi. Zimą, wczesną wiosną i jesienią niezbędne są rękawiczki, szlak i czapka. Przed wyjściem w trasę zjedz wysokoenergetyczny posiłek, w trakcie trasy jeżeli możesz również zjedz ciepły posiłek, albo chociaż miej ze sobą termos z ciepłą herbatą. Pij dużo wody i napoi izotonicznych, które lepiej nawadniają organizm niż woda a poza tym uzupełniają sole mineralne, a na odpoczynek wybieraj miejsca osłonięte od wiatru. Na wszelki wypadek miej w plecaku folie NRC w razie gdyby robiło się nam zimno.

Deszcz

Latem deszcz nie jest groźny, działa nawet orzeźwiająco na organizm, utrudzony górską wędrówką, jednak gdy jest zimno przemoknięcie może prowadzić do wychłodzenia. By uniknąć przemoknięcia zakładaj odzież wysokiej jakości, im wyższa membrana tym odzież jest bardziej nie przemakalna. Kiedy zaczyna padać okryj plecak (wystarczy okryć plecak workiem i już nasz sprzęt i rzeczy na przebranie nie zamokną).

GDY PADA UWAŻAJ NA SKAŁY BO ROBIĄ SIĘ ŚLISKIE!!!

Burza

Kiedy na szlaku dopadnie nas burza, bardzo niebezpieczne jest zagrożenie porażeniem piorunem, burzy zazwyczaj towarzyszy silny deszcz i wiatr. W Tatrach burze w sumie potrafią pojawić się znikąd, i co wtedy mamy zrobić?

• nie idźmy dalej szlakiem, ale przeczekajmy burzę, w miejscu osłoniętym od wiatru i od deszczu np. pod skałami
• usiądźmy na plecaku, by nie mieć bezpośredniego kontaktu z ziemią
• nie opierajmy się o skalną ścianę
• poszukajmy koleby( naturalne zagłębienie skalne) – najbezpieczniejsze miejsce na przeczekanie
•  burzy

 Mgły i chmury

Gdy chmury są niskie a my jesteśmy w wysokich partiach gór mogą ograniczyć nam widoczność, podobnie jak mgły, widoczność może spaść do zera a nam grozi zboczenie ze szlaku. Chmury dodatkowo mogą zapowiadać zbliżającą się burze. Miej się więc na baczności, i nie spuszczaj z oczu tyczek, które wyznaczają szlak.

Zmrok

Czasem mimo starannych planów, może zdarzyć się że złapie nas noc w górach, a trzeba pamiętać że w górach szybciej zapada zmrok niż w dolinach. Jeżeli pogoda jest dobra możesz zejść szlakiem do schroniska, natomiast w trudnym terenie lub przy nie sprzyjających warunkach pogodowych lepiej przeczekać do rana niż ryzykować np. złamaniem nogi. Jeżeli nie czujemy się na siłach zostać w nocy w górach, lub jest bardzo zimno a my nie jesteśmy na to przygotowani – wezwijmy pomoc! Jeżeli nie ma zasięgu i jesteśmy skazani na nocleg pod gołym niebem, zbudujmy szałas z gałęzi i posłanie które oddzieli nas od podłoża i rozpalmy w bezpiecznym miejscu ognisko (jeżeli jest wilgotno, użyj suchego igliwia zerwanego z drzew a jeżeli nie masz zapalniczki czy zapałek, pamiętaj że istnieją alternatywne metody, takie jak np. pocieranie patykiem o deseczkę drewnianą) NIE WPADAJ W  PANIKĘ – MYŚL RACJONALNIE!!!

Przed wyjazdem w góry zaopatrz się w:

• górskie buty – dobre buty to podstawa, powinny zawsze sięgać za kostkę co stabilizuje nogę, chroni przed skręceniem kostki i ukąszeniem przez np. żmije, muszą być solidne, lekkie ze sztywną podeszwą najlepiej wibramową – jednym słowem nie oszczędzamy na zakupie butów! Przy zakupie pamiętajmy by były większe niż te których używamy na co dzień, tak by były wygodne na grubą skarpetę i tak by nie poobcierały nam palców podczas schodzenia z góry, bo wbrew pozorom wspinaczka to nie tylko wejście ale i zejście, a za małe buty w górach to koszmar
• odzież termoaktywna – chroni organizm przed wychłodzeniem, nie zatrzymuje wilgoci i szybko schnie
• rękawice – zabezpieczą nam delikatne dłonie przed zmarznięciem lub otarciami
• okulary przeciwsłoneczne – powyżej 2500m promieniowanie jest bardzo silne, a zimą śnieg odbija promienie słoneczne rażąc na w oczy
• palnik z zapasem gazowym – lekki a pozwala na przygotowanie ciepłej potrawy
• kompas lub nadajnik GPS
• mapę
• podręczną apteczkę pierwszej pomocy
• środki przeciwko insektom
• linę
• folię NRC wielokrotnego użytku
• termos na ciepłe napoje
• krzesiwo
• napoje izotoniczne i żywność liofilizowaną (gotową po dodaniu wody)
• gwizdek i latarkę

Wzywanie pomocy

W czasie minuty wysyłamy 6 sygnałów dźwiękowych, następnie robimy minutę przerwy, potem znowu 6 sygnałów i tak dalej. By odebrać sygnał wysyłamy 3 sygnały na minutę, robimy minutę przerwy itd. Jeżeli masz gwizdek użyj go by wezwać pomocy, podobne zastosowanie ma latarka. Jeżeli nadlatuje helikopter stań z rękoma w górze tak by stworzyć z siebie wielką literę Y.

TELEFON RATUNKOWY W POLSKICH GÓRACH 0 601 100 300 W ALPACH 118!!!

Góry to żywioł, nie lekceważy przestróg, zawsze zachowujmy zdrowy rozsądek, nie wpadajmy w panikę i bądźmy przygotowani na nie sprzyjające warunki!!!